Het 31ste NFF markeert het eind van een tijdperk. Op de openingsavond kreeg Anneke van Renssen, grande dame van het festival, een daverend applaus. Zij heeft grote invloed gehad op het filmklimaat in Friesland en nam zaterdag afscheid. Ik zal haar missen. De twee ‘nieuwe’ programmeurs, Frank Vermeulen en Nienke de Haan, stelden een veelzijdig en kwalitatief goed programma samen. Ik hoop dat zij blijven.

Interregio

Het hart van het Noordelijk Filmfestival is de Interregio Competitie. Het is, lees ik in de festivalkrant, ‘een cinematografische verkenning en verbeelding van Europese regio’s in tijd, ruimte en geest. Hierbij staat het fenomeen ‘grens’ centraal, een grens die onder andere politiek, psychologisch, historisch, economisch, taalkundig of moreel bepaald kan zijn.’ Het citaat had van een geograaf kunnen zijn. De grens van Europa is overigens ruimhartig getrokken: ook films uit Turkije en Georgië waren toegelaten.

Autumn

Autumn, de film die won, is het sterke debuut van de Turkse regisseur Özcan Alper. Het gaat over een student, Yusuf, die tien jaar in de gevangenis heeft gezeten. Hij wordt wegens zijn slechte longen vrijgelaten en trekt in bij zijn oude moeder, die woont in een afgelegen dorp in de bergen van Oost-Turkije, niet ver van de Zwarte Zee. Door zijn kwetsbare lichamelijke en mentale conditie slaagt hij er niet in weer greep te krijgen op zijn leven. De enige die de muur van apathie lijkt te kunnen doorbreken, is het mooie Georgische hoertje Eka.

De jury noemde Autumn ‘a potent series of inextricably linked and lingering poetic moods.’ Meer dan het verhaal, zijn het de sfeervolle landschapsbeelden die de film indrukwekkend maken. Een geel blad dat langs een houten raam dwarrelt, kondigt de herfst aan. En mistflarden laag tegen de hellingen, gaan vooraf aan de naderende sneeuw. Aan het eind zakt de film wat in. Het slot is echter van een grote schoonheid.

Wat mij opviel was de hoge kwaliteit van de interregiofilms. The Other Bank kreeg terecht een eervolle vermelding. Nothing Personal won de publieksprijs. Het waren echter niet alleen films die het programma veelzijdig en interessant maakten.

Filmtaal

De laatste jaren gaat mijn bijzondere belangstelling uit naar de formele aspecten van film en nieuwe media. In zijn verhelderende boek Film. Taal, techniek en geschiedenis schrijft James Monaco: ‘In wezen ligt de dramatische kracht en de attractiviteit van film niet zozeer in wát er wordt gefilmd (een ‘pakkend onderwerp’), maar in hóe het wordt gefilmd en wát er met het materiaal wordt gedaan.’ Essentieel zijn de mise-en-scène en de montage. Er is zoiets als filmintelligentie, en grote filmers blinken juist uit in ‘hoe ze vertellen wat ze vertellen’.

Mijn top

Door de bijzondere mise-en-scène en montage sprongen voor mij er zes films uit: Das Weisse Band, Morphia, The Other Bank, Bronson en Nothing Personal. Mijn heimelijke favoriet is Parque Via.