Film is de belangrijkste van alle kunsten, volgens de regisseur Sergei Eisenstein. Mijn liefde voor film dateert van de lagere school. Ik had een vriendje dat elke zondag twee keer naar de kerk moest. Hoewel zijn vader al meer dan twee jaar dood was, liep zijn moeder nog altijd in het zwart. Daarom verbaasde het […]

  Hoe begin je een blog ? Zeggen dat je net De geheugenhut van Tony Judt hebt gekocht, voor een boekenbon die je hebt verdiend met schrijven. Dat kan. Maar vanmorgen in de badkamer, waar ik vaak mijn beste ideeën krijg, flitste door mijn hoofd dat ik het best kon beginnen met Bernlef. Bernlef is de enige schrijver aan wie […]

  Ik heb haar voor het laatst gezien op 30 mei 1972 in die keuken van haar in Moskou. Het was laat in de middag en zij zat, rokend, in de hoek, in de schaduw die door de hoge kast op de muur werd geworpen. De schaduw was zo diep dat het enige dat je […]

  ‘Ik kom afscheid nemen,’ antwoordde Trotta. Mevrouw Demant hief haar bleke gezicht op. De luitenant zag de mooie, grijze, stralende glans van haar ogen. Ze waren recht op zijn gezicht gericht, twee ronde lichten van glanzend ijs. In de winterse namiddagschemering van de kamer brandden alleen de ogen van de vrouw. De blik van […]

Op een foto op mijn bureau zitten twee meisjes gearmd op een stenen muurtje. Wie de foto gemaakt heeft, weet ik niet. Wie werkelijk ontbreken op oude foto’s, zijn niet de gefotografeerden, maar de makers. Wie zijn zij? Waarom staan zij niet op de foto? Welke relatie hadden zij met hun onderwerp? Mijn vader was het in elk geval niet, want die had zij toen nog niet ontmoet. ‘Zij’ is mijn moeder, hier links op de foto. Het meisje rechts is tante (geen familie) Wil Verschoor. Meisjes van 16, nog een heel leven voor zich.

De mooiste boeken, films, schilderijen maken de wereld boeiender, rijker, soms complexer dan zij doorgaans is. Als je vooral leeft in de binnenwereld van gedachten, gevoelens en stemmingen, kan het een verademing zijn je aandacht te richten op de tastbare werkelijkheid van de dingen. Vergelijk het met het bezoek aan een tentoonstelling die grote indruk op je maakt. Je komt buiten en het is alsof de wereld zich toont ‘in haar hoogste staat’, of je de alledaagse dingen ziet in een nieuw en bijzonder licht.

Eerste bericht over geografie

In sommige boeken kun je wonen. In Reizen met Herodotus vertelt Ryszard Kapuściński, de Poolse journalist en wereldreiziger, hoe hij als jonge journalist die nog nooit in het buitenland is geweest, door zijn chef naar Indië wordt gestuurd. Vlak voordat hij de wereld intrekt, geeft ze hem een boek dat hem niet meer zal loslaten en dat hij meeneemt op elke reis, Herodotos Historiën.
Zo’n soort boek is voor mij Im Raume lesen wir die Zeit, van de Duitse historicus en Oost-Europakenner Karl Schlögel. Veel onderwerpen die mij al lang intensief bezighouden, komen hierin aan de orde. Ik heb het boek gelezen met de bril van een geograaf. Als ik heel eerlijk ben, benijd ik mijn geschiedeniscollega’s om hun lobby. Het gaat met het schoolvak aardrijkskunde nog veel beroerder dan met geschiedenis, maar daarover hoor ik buiten mijn eigen kring nauwelijks iemand. Mijn vraag is: wat vinden beroepshistorici, als ze even buiten hun vak kijken, van de teloorgang van het vak geografie?

‘De ruimte waarin we langere tijd leven, wordt een bezielde ruimte, plekken erin krijgen een bijzondere betekenis doordat we ons eraan hechten en ze op de duur een deel van onszelf zijn geworden; als ze veranderen wordt er tegelijk iets van onszelf geraakt.’ Ton Lemaire, Met open zinnen   ‘Het landschap staat in mij geschreven’ […]

In januari 2006 begint Sjoerd de Vries aan een nieuwe serie werken, waarin hij het landschap anders benadert dan tot voor kort: Waar de lucht eerst op het tweede plan kwam, na het landschap, kiest hij er nu voor om eerst de lucht te ontwerpen en het landschap ‘erin mee te nemen’.